Skolioza to boczne skrzywienie kręgosłupa, zamiast prostej linii kręgosłup ma kształt litery S lub C. Skolioza może powodować asymetrię talii i łopatek, garb żebrowy oraz nierówność ramion i bioder.

Przyczyny i podziały

W większości przypadków  przyczyna bocznego skrzywienia kręgosłupa pozostaje nie znana, te skoliozy nazywamy idiopatycznymi. Rzadkie, znane przyczyny skolioz to boczne skrzywienia kręgosłupa wtórne, najczęściej do schorzeń nerwowo-mięśniowych oraz skoliozy wrodzone.

W zależności od czasu wystąpienia skoliozy idiopatyczne dzielą się na 3 grupy:

1. wczesnodziecięce 0-3rż
2. dziecięce 3-10rż
3. młodzieńcze10-20rż

Skoliozy zdiagnozowane powyżej 20 roku życia to skrzywienia dorosłych, które są osobnym problemem medycznym.

Czynniki ryzyka wystąpienia i narastania bocznego skrzywienia kręgosłupa:

• obecność skoliozy wśród członków rodziny.
• wczesny wiek wystąpienia skoliozy
• płeć męska
• duży kąt skrzywienia

Objawy

• wada postawy
• nierówna linia ramion
• wystająca łopatka
• garb żebrowy
• asymetria talii
• nierówna linia bioder
• przechylenie tułowia
• w ciężkich przypadkach (skoliozy > 100 stopni)
  • pogorszenie mechanizmu chodu
  • zaostrzenie niewydolności oddechowej z powodu deformacji i wtórnego usztywnienia klatki piersiowej.

Wada postawy, czy skolioza?

Wada postawy.

Jest to skrzywienie kręgosłupa płaszczyźnie czołowej, mniejsze niż 10^o wg Cobba. Zawsze zachowana jest prawidłowa kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa, nie występuje także rotacja. Wada postawy jest deformacją elastyczną i jej korekcja następuje poprzez poprawę postawy pacjenta. Występuje z taką samą częstością u dziewcząt jak i u chłopców. Przeważnie jest wynikiem zaburzonego odruchu postawy. W leczeniu wystarczające są asymetryczne ćwiczenia korekcyjne i ćwiczenia nawyku prawidłowej postawy.

Skolioza.

Jest skrzywieniem kręgosłupa przekraczającym 10^o. Najczęściej występuje w odcinku piersiowym i jest skierowana wypukłością w prawo. Częściej u dziewcząt.

Skolioza  to deformacja trójpłaszczyznowa, gdzie zachodzi przebudowa kręgów nazywana  torsją. Charakteryzuje się względnym wydłużeniem przedniej kolumny kręgosłupa , przez co dochodzi do zmniejszenia kifozy w piersiowym i zwiększenia lordozy w lędźwiowym odcinku kręgosłupa.

Leczenie skoliozy polega na stosowaniu kinezyterapii, gorsetów oraz  operacji w skrzywieniach większych niż 40^o.

Tabela1. Wada postawy czy skolioza.

Rozpoznanie bocznego skrzywienia kręgosłupa

W trakcie konsultacji zostanie zbadana sylwetka ciała: ocena linii ramion i miednicy, symetria tułowia, łopatek i miednicy, obecność garbu żebrowego, kształt i ruchomość kręgosłupa, badanie odruchów ścięgnistych i siły kończyn dolnych oraz długość nóg. Kształt kręgosłupa oceniany jest przy użyciu skoliometru.

Do dzisiaj jednym z najważniejszych i najbardziej czułym badaniem do wykrywania skolioz pozostał test Adamsa. Polega on na oglądaniu pleców pacjenta w chwili wykonywania przez niego głębokiego, luźnego skłonu kręgosłupa do przodu. Ta prosta metoda jest niezwykle czuła przy wykrywaniu wszelkich deformacji kręgosłupa z jego rotacją, a więc skoliozy.

Badanie radiologiczne.

Podstawowym badaniem w skoliozie jest rentgen kręgosłupa, na którym ocenia się wielkość, zasięg i kształt skrzywienia oraz całą sylwetkę pacjenta. Istotne jest określenie dojrzałości kostnej na podstawie testu Rissera.

Skrzywienie powyżej 10stopnie wg Cobba musi być leczone.

Metoda Cobba.

Na radiogramie znajduje się dwa kręgi krańcowe skrzywienia – górny (bliższy) i dolny (dalszy). Następnie wykreśla się dwie proste równoległe do górnej powierzchni bliższego kręgu krańcowego i do dolnej powierzchni kręgu krańcowego dalszego, po czym wykreśla się dwie prostopadłe do wcześniej wykreślonych linii. Kąt przecięcia obu prostopadłych jest kątem skrzywienia kręgosłupa.

Inne badania: MRI, CT EMG, SSPW są wykonywane w rzadkich przypadkach - jeżeli lekarz ma podejrzenie np. skoliozy wrodzonej.

Leczenie skoliozy

Kontrola skrzywienia jest konieczna co 6-12 miesięcy.

W razie skrzywienia większego niż 10 stopni, zostanie podjęte leczenie: kinezyterapia czyli ćwiczenia z terapeutą. Jeżeli skrzywienie będzie większe niż 20 stopni zostanie zalecony gorset.

Celem leczenia jest poprawa sylwetki i zatrzymanie progresji (narastania) skrzywienia.

Kiedy pacjent zakończy wzrost (około 18 rok życia) wtedy można zakończyć leczenie zachowawcze

Operacja skoliozy.

Leczenie operacyjne staje się konieczne, jeśli skrzywienie postępuje i przekroczy 40 stopni wg Cobba. Podczas operacji zazwyczaj wykonuje się korekcję skrzywienia za pomocą tytanowych wszczepów. Dzięki temu możliwe jest zatrzymanie progresji skrzywienia, skorygowanie skoliozy, poprawa sylwetki i zmniejszenie garbu.

Stosowane są techniki operacyjne podczas których wykonuje się korekcję skrzywienia i usztywnienie kręgosłupa, w nowej, wyprostowanej pozycji. W zależności od kształtu i wielkości skrzywienia można zastosować usztywnienie przednie lub tylne.

Ważne! Po operacji skoliozy nie powinny być stosowane niesterydowe leki przeciwzapalne ponieważ hamują gojenie rany.